Stageplaatsen tekort

Stagetekort - of creativiteit tekort?

Eind augustus stuurde het Samenwerkingsverband Bedrijven en Beroepsopleiding, SBB, dé instantie als het gaat om stages in het mbo, een noodkreet de wereld in. Er dreigen, mede door Corona, 21.000 werkervaringsplaatsen tekort te zijn in dit schooljaar.

Mede door Corona, zet ik er heel bewust bij, want googelen op ‘stageplaatsen tekort’ geeft als een van de eerste resultaten dat er in 2013 ook al een tekort was. Men monitort dus al een tijdje de knelpunten, dus kan er al vroeg in een schooljaar gesignaleerd worden dat er tekorten dreigen.

De grootste tekorten lijken te komen in de domeinen orde en veiligheid, welzijn, ICT en zorg, en dát verbaasde me hogelijk gezien juist die corona-maatregelen.

Op Twitter volg ik een aantal ondernemers, een van de bekendste is Petra de Bouvere van slijterij de Vuurtoren in Sluis. Zij is een soort ‘oer-twitteraar’ en bekend geworden met haar boek over social media ‘het meisje van de slijterij’. Petra twittert vaak over hoe zij, als kleine ondernemer in een toeristische regio, moeite heeft te voldoen aan de eisen die de overheid aan haar stelt. Een maximaal aantal mensen in de winkel, afstand houden, ‘deurbeleid’; het valt haar zwaar. Full time een bewaker bij de deur zetten is financieel niet op te brengen – vergeet daarbij niet dat Zeeuws Vlaanderen door de sluiting van de Belgische grenzen een tijd echt afgesloten is geweest van de rest van de wereld en er dus vrijwel geen omzet was – een periode die nog niet goedgemaakt is. Petra doet nu zelf haar deurbeleid, wijst mensen op de regel van het maximale klanten, weert kinderen en deelt mandjes uit, en heeft daarmee veel minder plezier in haar werk. Het adviseren van klanten, wat haar passie is, en haar core-business, daar komt ze niet aan toe doordat ze zelf ‘handhaver’ en ‘beveiliger’ moet zijn. Ik kan me niet voorstellen dat Petra een erkend stagebedrijf is voor de opleidingen in het domein ‘orde en veiligheid’. Ik kan me wel voorstellen dat ze gelukkig zou worden van een beveiliger in opleiding bij haar winkeldeur. En misschien geldt dat ook wel voor andere ondernemers in die straat.

Mijn moeder woont in een aanleunwoning, bij een zorgcomplex. Veel van de bewoners gaan naar ‘dagbesteding’; knutselen, samen eten, spelletjes doen. Daarnaast had het zorgcomplex een uitgebreid programma voor alle bewoners: zangmiddagen, bingo, handwerkclubs, biljarten, gymnastiek. Veel van die programma’s zijn ten dele weer opgestart, binnen de beperkingen die er zijn. Zo is de groep van de dagbesteding gehalveerd: niet meer met acht senioren maar met vier onder begeleiding van een activiteitenbegeleider, anders kan de anderhalve meter afstand niet gewaarborgd worden. Het gevolg is wel dat de dagbesteding in tijd voor de individuele oudere gehalveerd is. Niet de hele donderdag, maar alleen de middag. Niet de hele dinsdag, maar alleen de ochtend. Het andere dagdeel is voor de andere helft van de groep.
Mijn moeder zou het best leuk vinden om 1 op 1 (of 1 op 3) te rummikubben, te bloemschikken of gewoon te kwebbelen. Maar daar zijn geen begeleiders voor. Geen welzijnswerkers. Moeten dat per se gediplomeerden zijn? Lang niet altijd.

Mijn kinderen zitten op mbo en en hbo. Zij krijgen slechts ten dele fysiek les, het meeste is online. Hoewel het ‘tech-savy’ kids zijn, hebben ze soms nog steeds moeite met het installeren van de platformen en plug-ins waar de opleidingen gebruik van maken. Bellen met de help-desk van de school zet ze in een wachtrij van uren. Kan een ICT stagiair daar niet iets mee doen? En dan heb ik het nog niet eens over al die docenten, die vermoedelijk ook nog niet alle mogelijkheden gebruiken die ICT hen biedt. Jongeren die daar wél voor studeren, kunnen daar misschien een rol in spelen?

Dat er mogelijkheden zijn in zorg, dat hoef ik niet verder te illustreren, lijkt me.

Kortom: ik zie werk (ervaringsplekken) genoeg, maar dan moet de BPV misschien wel anders ingericht worden. Dat er 21.000 BPV plaatsen tekort zijn bij de huidige organisatie van die stage, dat begrijp ik heel goed. Maar dat er geen mogelijkheden zijn om BPV te organiseren, dat geloof ik niet. Denk in oplossingen?

Neem nou die opleidingen in het domein ‘orde en veiligheid’. Er zijn maar een beperkt aantal bedrijven die erkende leerbedrijven zijn – veelal gemeentes, overheidsinstanties als Staatsbosbeheer en een enkel particulier beveiligingsbedrijf. Niet die winkeliers die nu zo graag een handhaver bij de deur willen hebben. Niet de uitzendbureaus die de corona-coaches inhuren namens winkeliersverenigingen of gemeentes. Kortom: er zijn weinig stageplaatsen – volgens SBB zijn er 2.474 stages en 205 leerbanen tekort in deze sector.

Maar is het niet een idee om dit anders aan te pakken? Je kan niet van de winkeliers verwachten dat ze elke stagiair vanuit die opleiding goed aanspreken op het leerproces in de praktijk, studenten begeleiden op de werkplek, iets wat wel een eis is om een erkend leerbedrijf te worden. Maar wat als die eis, zeker in deze bijzondere tijden, nu eens wat soepeler bekeken wordt?

Zet een hele groep studenten orde en veiligheid in de winkelstraat van Sluis bij de diverse deuren, laat de docenten vanuit de opleiding dat in die praktijk begeleiden (er is vast wel een ondernemer die zijn winkel beschikbaar wil stellen voor de aftrap ’s ochtends); het is een win-win. De student kan de theorie van de school in de praktijk brengen, ondernemers als Petra kunnen zich weer richten op hun core-business, docenten komen in de vorm van stagebegeleider on the job directer in aanraking met het gedrag van de student op de werkvloer. Het is een ander soort stage: de student loopt niet mee met een ervaren beroepsbeoefenaar – die kan Petra immers niet betalen – maar de inhoud van de stage is daarom niet minder relevant voor de opleiding. De rol van de docent is anders: die is dan ook werkplekbegeleider en dat vereist logistieke aanpassingen van de opleidingen, maar die docent moet dat wel kunnen, indien nodig met een beetje bijscholing. Het vereist een aanpassing in denken: vooral van de scholen en SBB. Maar het kan wél.

Tekort aan stageplaatsen zoals we die kennen? Ja. Maar mogelijkheden te over.